‘Delft brant’, een zestiende-eeuwse houtsnede
Het oudste beeld van een (stads)brand in Nederland in de collectie van Korpora Als je na…
Uit het bedrijfsmuseum van Koninklijke Joh. Enschede ontving Korpora een ensemble bestaande uit een houten brandspuit (objectnr. 61020.A), 3 lederen blusemmers (objectnr. 61020.B), witte armbanden en houten brandweerstaven (objectnrs. 61020.C en 61020.D).
Uit het bedrijfsmuseum van Koninklijke Joh. Enschede ontving Korpora een ensemble bestaande uit een houten brandspuit (objectnr. 61020.A), 3 lederen blusemmers (objectnr. 61020.B), witte armbanden en houten brandweerstaven (objectnrs. 61020.C en 61020.D). De kleine brandspuit is een uitvinding uit 1795 van de bekende natuurkundige Martinus van Marum, dateert van 1807 en is vervaardigd door de firma Overbeek & Van der Lichte-Junior uit Haarlem met fabricagenummer 173. Officieel hoort hier ook een kruiwagen bij. Het geheel vormt dan een verrijdbaar en handzame ‘kruiwagenspuit’ bedoelt voor landhuizen en kleinere gemeenten en werd door twee man bediend. Voorts bestaat het ensemble uit drie lederen emmers voorzien van witte letters: ‘JE.&Z (Joh. Enschede & Zn.) waarmee het bluswater naar de waterbak van het spuitje werd gebracht. Deze zelfde lederen blusemmers zijn in 1690 afgebeeld in de eerste druk van Jan van der Heide’s ‘brandspuitenboek’ en vervingen de zware houten of metalen blusemmers. In die tijd vormden burgers bij brand een lange keten die de met water gevulde emmers aan elkaar doorgaven en op het vuur gooiden. Een weinig efficiënte bezigheid, omdat de benadering van de vuurzee door de hitte een zeer moeilijke zo niet haast onmogelijke opgave was. De oudste vermelding van lederen blusemmers komt voor op stadsrekeningen uit 1397 toen de stad Sluis in Brussel deze lederen emmers aankocht.
Ter herkenning droeg het bluspersoneel een witte lederen armband met opdruk vastgezet met riempjes aan de bovenarm. De armbanden zijn voorzien van zwarte tekst: ‘Sp. 13, no’s 1 t/m 10’.
Bij de brandspuit horen acht afwisselend rood/wit geschilderde houten brandmeesterstokken met een lengte van 1.70 m en bovenstaand wit geschilderd cijfer 13. Deze stokken waren rang gebonden, gaven de maat aan bij het bedienen van de pomp en werden doorgaans ook gebruikt om het nieuwsgierige publiek op afstand te houden. De functie van deze stokken in gebruik bij de fabriek Joh. Enschede is vooralsnog onduidelijk.
Reageer
Heb je meer informatie of een opmerking over dit onderwerp? Reageer dan op deze blog! Je reactie verschijnt direct onder de blog en is voor iedereen zichtbaar. Korpora heeft het recht reacties te verwijderen, in te korten of anderszins aan te passen. Voorts zijn de algemene voorwaarden van toepassing.