De rampendepots van het Nederlandse Rode Kruis tijdens de Watersnoodramp in 1953

Een compositie van materiaal gefotografeerd in het Rampendepot van het Nederlandse Rode Kruis ten tijde van de Watersnoodramp in 1953. Objectnummer R0389. Korpora. Erfgoed Publieke Veiligheid

Vóór de Watersnoodramp beschikte het Rode Kruis al over rampendepots die door bombardementen in de oorlogsjaren en in verband met de heersende nood direct na de bevrijding intensief waren opgebruikt. Om die reden werd in 1948 een project voor materiële hulpverlening opgericht dat er voor  moest zorgen dat 80 depots werden ingericht en tevens de inventarissen van de uitgeputte kringmagazijnen en het centraal magazijn werden uitgebreid. Daarnaast werd een fonds voor materiële hulpverlening opgericht om de noodzakelijke voorraden te kunnen aanschaffen. Het doel van het fonds was om dit met eigen middelen (uit eigen vermogen of jaarinkomsten) van hoofdbestuur en afdelingen van het Rode Kruis geleidelijk aan te kunnen bekostigen. Daarnaast zorgde het Nationaal Rampenfonds gedurende de Watersnoodramp ervoor dat belangrijke extra goederen, zoals dunne matrassen, wollen dekens, lakens enzovoorts ter aanvulling konden worden aangeschaft en ingezet in het voormalige rampgebied en de bedreigde gebieden.

In oktober 1950 waren 54 rampendepots ingericht en gevestigd, te weten in: Appingedam, Veendam, Dokkum, Harlingen, Sneek, Coevorden, Meppel, Deventer, Enschede, Zwolle, Doetinchem, Harderwijk, Nijmegen, Tiel, Zaltbommel, Amersfoort, Rhenen, Utrecht, Amsterdam, Haarlem, Den Helder, Hoorn, Schagen, Wieringerwerf, Brielle, Dirksland, Dordrecht, Gorinchem, Gouda, Den Haag, Leiden, Rotterdam, Axel, Oostburg, Vlissingen, Zierikzee, Bergen op Zoom, Breda, Cuyk, Eindhoven, Tilburg, Willemstad, Heerlen, Roermond, Sittard en Venlo.

Twee kisten gevuld met verbandmiddelen afkomstig uit het rampendepot van het Nederlandse Rode Kruis. Korpora. Erfgoed Publieke Veiligheid

Tweeëntwintig van de in totaal 54 depots hebben intensief goederen geleverd ten behoeve van de Watersnoodramp. De bedoeling was om in iedere provincie een kringmagazijn op te richten met een capaciteit van vier depots. Het centrale magazijn moest in Den Haag komen, van waaruit de kringmagazijnen konden worden aangevuld met de benodigde goederen. Het centrale magazijn voorzag in de kleding van de honderden verpleegsters die na de bevrijding naar Nederlands-Indië waren gegaan. Tevens werden daar vandaan onder andere de NIWIN-pakketten (Nationale Inspanning Welzijnsverzorging Indië) verstuurt. Verder werd van daaruit op aanvraag hulpmateriaal bij calamiteiten naar alle delen in het land verzonden. Er lag materiaal voor een compleet noodziekenhuis met 25 bedden en ongeveer tweeduizend verschillende artikelen met een totale waarde van circa 750.000 gulden.

Bij de oprichting van elk depot werd serieus gekeken of er een ziekenhuis in de buurt was. In geval van calamiteiten konden zodoende zieken en gewonden daar naartoe worden vervoerd. Tevens werd gekeken of een colonne van het Rode Kruis in de buurt gelegerd was. Het personeel hiervan zou kunnen assisteren bij het verlenen van eerste hulp, het vervoeren van patiënten en slachtoffers.

Voorts bestond elk depot uit voorraad met materiaal voor 90 slaapplaatsen, zoals bedden, matrassen, dekens, lakens, kussens en slopen. Daarnaast lag er ook huishoudelijk materiaal, verbandmiddelen en verplegingsuitrusting, chirurgisch bestek, brancards, enzovoorts opgeslagen.

Twee juten pakketten gevuld met elk 15 dekens afkomstig uit het rampendepot van het Nederlandse Rode Kruis. Korpora. Erfgoed Publieke Veiligheid

Deze rampendepots waren niet bedoeld voor de verzorging van zieken en gewonden, maar voornamelijk voor tijdelijke hulp aan vluchtelingen of evacuees. Vandaar dat bijvoorbeeld de eenvoudig vervaardigde stapelbedden uit de depots van een heel andere kwaliteit waren dan die uit de noodziekenhuizen. De benodigdheden voor de verpleging ontbrak daarbij. De goederen die in de rampendepots lagen opgeslagen mistten belangrijke zaken zoals mobilofoons, laarzen, zwemvesten en rubberboten, zaken die onontbeerlijk waren voor een watersnoodramp van deze omvang.

De 22 rampendepots die zijn ingezet en de goederen voor de Watersnoodramp hebben geleverd waren: Den Helder, Hoorn, Leiden, Den Haag, Gorinchem, Dordrecht, Dirksland, Brielle, Mijnsheerenland, Maassluis, Axel, Oostburg, Vlissingen, St. Maartensdijk, Zierikzee, Helmond, Breda Den Bosch, Maastricht, Bergen op Zoom, Willemstad en Eindhoven. Acht van deze rampendepots lagen dichtbij of in het rampgebied en konden zodoende ter plaatse worden benut. Twee zijn voor een deel gebruikt. Texel en Geersdijk fungeerden als dependances en Goes als kringmagazijn.

Direct nadat op 1 februari 1953 de storm losbarstte en het Zuidwesten van Nederland grotendeels overstroomd raakte, werden behalve vanuit rampendepots uit heel Nederland door burgers goederen, waaronder kleding, beddengoed, matrassen en allerhande huisraad, bij het Rode Kruis binnengebracht. Deze stortvloed aan goederen werd grotendeels op gang gebracht door een onafgebroken hoeveelheid aan radionieuwsberichten over de ramp in het Zuidwesten van het land. De binnengebrachte goederen werden verdeeld over de bijna 400 afdelingen die het Rode Kruis rijk was. Al snel moest de massale binnenkomst van gebruikte kleding en huisraad worden afgeremd. De onbruikbare restantgoederen werden deels verkocht, waarvan de opbrengst ten goede kwam van het Nationaal Rampenfonds.

Een impressie van helpers van het Nederlandse Rode Kruis die in een rampendepot bezig zijn met het uitrijden en sorteren van goederen ten tijde van de Watersnoodramp 1953. Objectnummer R0389. Korpora. Erfgoed Publieke Veiligheid.

Daarnaast kwam een aantal dagen na de ramp de internationale hulpverlening snel op gang. In totaal doneerden 62 landen van binnen en buiten Europa en uit de Nederlandse overzeese gebiedsdelen een overweldigende hoeveelheid aan hulpgoederen. Naast boven- en onderkleding, dekens en schoenen uit alle delen van de wereld, doneerde onder andere Pakistan 2000 kg thee, de Verenigde Staten 60.000 kg rozijnen, Suriname 235 kisten met kokosnoten, enzovoorts. Maar ook werden voertuigen, gereedschappen, machines, landbouwwerktuigen, buitenboordmotoren, lieslaarzen, zwemvesten, reddingmaterialen, lichtaggregaten, barakken, enzovoorts ontvangen. In totaal kwam voor ruim 61 miljoen gulden aan hulpgoederen vanuit het buitenland binnen.

Na de ramp moesten de rampendepots weer geheel worden aangevuld. Met behulp van het Nationaal Rampenfonds konden de noodzakelijk gewenste goederen voor de rampendepots van het Rode Kruis worden gekocht en weer worden aangevuld. Dit moest snel gebeuren om zo op alle mogelijke rampen voorbereid te kunnen zijn.