Rond 1900 groeide de belangstelling voor en productie van pornografische literatuur in Nederland, zowel wat betreft drukwerk als fotografie.
Glasnegatieven van pornografische afbeeldingen in een origineel doosje van Plaques Gevaert als bewijs van pornografie. Gemeentepolitie Amsterdam. Korpora. Erfgoed Publieke Veiligheid, Apeldoorn, A710
Vanuit protestantste hoek volgde protest tegen de immoraliteit van pornografie en werd aangedrongen op nieuwe wetgeving. Zo kwam er op 20 mei 1911 een stevige Zedelijkheidswet (ook wel bekend als de‘Wet-Regout’, genoemd naar de maker van de wet, minister van Justitie Edmond Robert Hubert Regout (1863-1913), (officieel de Wet van 20 mei 1911 tot bestrijding van zedeloosheid en beteugeling van de speelzucht).
Tachtig pornografische foto’s als bewijs van pornografie. Gemeentepolitie Amsterdam. Korpora. Erfgoed Publieke Veiligheid, Apeldoorn, A710
Met de Zedelijkheidswet werden prostitutie, vrouwenhandel, bordelen, voorbehoedsmiddelen, gokken, abortus, homoseksuele contacten van iemand van 21 jaar of ouder met iemand jonger dan 21 jaar, en de verspreiding van, creatie en weergave van pornografie in Nederland verboden.
Lithosteen met twee ithyphallische afbeeldingen als bewijs van pornografie. Gemeentepolitie Amsterdam. Bij de tekening links staat in spiegelschrift: ‘La Contesse Lesbos ou La Nouvelle Gamiani par E.D.’ Deze tekst verwijst naar de anonieme Franstalige erotische novelle en bestseller Gamiani, ou deux nuits d’excès, gepubliceerd in 1833 te Brussel. In dit geschrift staan de lesbische en biseksuele avonturen van de gravin Gamiani centraal. De ‘nieuwe’ Gamiani verwijst waarschijnlijk naar herdrukken van het werk in 1926 (met 12 prenten) en 1930 (met 16 prenten). De Amsterdamse Zedenpolitie nam de steen, samen met twee andere lithostenen in 1930 als bewijs in beslag bij een Amsterdamse boekhandelaar. De boekhandelaar werd veroordeeld wegens ‘het verspreiden, en ter verspreiding in voorraad hebben van afbeeldingen, aanstotelijk voor de eerbaarheid, en hiervan een beroep maken’. Korpora. Erfgoed Publieke Veiligheid, Apeldoorn, 13894
Een gevouwen tekening met een verborgen pornografische afbeelding als bewijs van pornografie. 1948. Gemeentepolitie Amsterdam. Korpora. Erfgoed Publieke Veiligheid, Apeldoorn, 18059.095
De handhaving van deze wet leidde tot veel inbeslagnames van zeer uiteenlopend en soms ook verrassend materiaal waarvan het nodige bewaard is gebleven en nu behoort tot het erfgoed van Korpora. Erfgoed Publieke Veiligheid. Uit deze vrij uitgebreide deelcollectie zijn hier verschillende voorbeelden te zien. Vooral vanaf de jaren 1960 raakte de Zedelijkheidswet onder zware kritiek en tussen 1970-2000 zijn veel elementen ervan weer ingetrokken.
Krantenartikel over leesbibliotheekhouders die zijn veroordeeld wegens het voorhanden hebben van ‘prikkellectuur’, een pornografische roman. De Volkskrant, 4 december 1948. Korpora. Erfgoed Publieke Veiligheid, Apeldoorn, 18059.100
Huidige wetgeving
Het maken, verspreiden, uitzenden en bezitten van pornografie is legaal in Nederland. Pornografie met afbeeldingen van personen jonger dan 18 jaar, of die dergelijke personen lijken af te beelden, is illegaal om te produceren, verspreiden en bezitten onder de wetgeving omtrent kinderporno. Bestialiteit en pornografie die seksuele handelingen met dieren (lijken) af te beelden zijn sinds 2010 illegaal in Nederland.
‘Pornografisch schilderij’, in beslag genomen door de zedenpolitie in een bordeel te Amsterdam. De ‘ontuchtige wanddecoratie’ was een exemplaar uit een serie van oorspronkelijk elf stuks. Één exemplaar is verloren gegaan. Op de afbeelding staat een naakte vrouw met een twijgenbosje. Tevens voelt zij aan een van haar borsten. Gemeentepolitie Amsterdam. Korpora. Erfgoed Publieke Veiligheid, 14043