Drie jaar na de oprichting van het Nederlandse Rode Kruis in 1867 breekt de Frans-Duitse oorlog uit, een kortstondige bloedige strijd waarbij ongeveer 68.000 Duitsers en 165.000 Fransen sneuvelden en 235.000 soldaten gewond raakten. De oorzaak van deze oorlog was kortgezegd de troonsopvolging in Spanje waarmee de Duitse rijkskanselier Otto von Bismarck zich bemoeide. Deze inmenging van Von Bismarck mondde door een in beginsel onschuldig gespreksverslag, na te zijn aangedikt en wijd verspreid in Parijs, het zogenaamde ‘Emscher Depeche’, uit in de oorlogsverklaring van Frankrijk aan Pruisen. Door de samenspan Von Bismarck en generaal Helmuth von Moltke werd het Frankrijk van keizer Napoleon III snel door een grote Duitse overmacht op de knieën gedwongen. Het succes was grotendeels te danken aan de snelle mobilisatie en opmars van de Duitse legers door de massale inzet van de spoorwegen. Het kersvers opgerichte Nederlandse Rode Kruis onderging hier haar vuurdoop door medische hulp te verlenen aan zowel Franse als Duitse militairen. Hierbij werden de neutrale hulpverleners beschermd door de strijdende partijen. De hospitalen van het Rode Kruis werden gekenmerkt door een vlag met een rood kruis op een witte achtergrond. Het geld dat nodig was voor de hulpverlening werd bijeengebracht door talloze schenkingen, collectes, concerten, lezingen enzovoort. In korte tijd werd een bedrag van 388.000,- bijeen gebracht. Uit Nederlands-Indië werd 74.500,- ontvangen. Daarnaast werden onder andere verband- en verpleegmiddelen, matrassen, kussens, dekens, linnengoed, levensmiddelen en tabak geschonken.
Handgeschreven zakboekje uit 1870 van het Holländerlazarett Saarbrücken met daarin lijstjes van gewonde Duitse en Franse militairen, voorzien van hun naam, initialen, type verwonding en regimentsonderdeel. Korpora. Erfgoed Publieke Veiligheid
De personeelssterkte bestaande uit Nederlandse artsen, verpleeghulpen en assistenten bedroegen tezamen 200 mannen en 56 vrouwen werkzaam in de hospitalen (veelal hospitaaltenten) te Saarbrücken, Düsseldorf, Mannheim, Versailles, La Chapelle, Balan, Le Havre, Bordeaux en Rijssel (Lille). In totaal stuurde het Nederlandse Rode Kruis tien ambulances (veldhospitalen of lazaretten) naar het oorlogsgebied. De toestand in de veldhospitalen was verschrikkelijk, ‘zware wonden, die soms geheel verbrijzelde ledematen, het is afzichtelijk’, was er te lezen over het Holländerlazaret te Saarbrücken, gepubliceerd in Het Vaderland van 29 augustus 1870. Je hoorde overal het gekerm van de gewonde militairen.
De beide Rode Kruis vlaggen (met afmetingen 100 x 120 cm) in de collectie van Korpora markeerden destijds het Holländerlazaret Saarbrücken (objectnr. RK2002) en Le Havre (objectnr. RK2001). Saarbrücken was het eerste Nederlandse lazaret dat operationeel en in bedrijf was van 18 augustus tot 3 oktober 1870. Le Havre diende naast lazaret ook als magazijn voor het Nederlandse Rode Kruis en was van 13 december tot 1 maart 1871 in bedrijf.
