Arnold Kamphuis, opziener bij de politie in Nederlands-Indië

Van bakkersleerling tot inspecteur van politie 1e klasse in het voormalige Nederlands-Indië, de persoonsdocumentatie van A. A. B. Kamphuis

Onlangs hebben we een bijzondere persoonsdocumentatie kunnen aankopen van een inspecteur van politie 1e klasse van de stadspolitie uit het voormalige Nederlands-Indië. De persoonsdocumentatie bestaat voornamelijk uit fotomateriaal en bijbehorende documentatie. Het materiaal geeft een inkijk hoe uiteenlopend een carrière van een persoon kan lopen. Van bakkersleerling, wachtmeester bij de veldartillerie, marechaussee te paard tot politie-inspecteur in het voormalige Nederlands-Indië.

Een uittreksel uit het bevolkingsregister, die Kamphuis in 1928 nodig had voor zijn sollicitatie naar de functie van opziener bij de politie in Nederlands-Indië. Verwervingsnummer: 002252

Arnoldus (Arnold), Antonius, Bernardus Kamphuis werd geboren op 30 april 1903 in Enschede. Hij was het eerstgeboren kind van vader Bernardus Johannes Kamphuis en moeder Hermina Hendrika Greve. Het gezin werd verder uitgebreid met drie dochters en een zoon.

Vader Kamphuis wilde niet dat zijn 14-jarige zoon hem in de familiebakkerij zou opvolgen, maar hoopte dat hij elektricien zou worden. Uiteindelijk was het zijn moeder die er voor zorgde dat hij toch elders aan de slag kon als bakkersleerling. Arnold bleef tot zijn negentiende het bakkersvak uitoefenen totdat hij werd uitgeloot voor militaire dienst en bij de militaire broodbakkerij te Utrecht werd ingedeeld. Dit weigerde hij en na veel tegenstribbelen kon hij uiteindelijk naar de veldartillerie. Daar doorliep Arnold de onderofficiersopleiding en werd hij vervolgens bevorderd tot wachtmeester.

Kamphuis (zittend) met twee kameraden voor een gebouw van de politieschool te Soekaboemi. Verwervingsnummer: 002252

Toen Arnold zijn dienstplicht had vervuld werd hij overgehaald om met drie collega’s dienst te doen bij de Koninklijke Marechaussee. Daar begon hij aan de opleidingsschool bij het Loo te Apeldoorn. Na voltooiing daarvan werd zijn eerste standplaats Hengelo.

Tijdens zijn diensttijd bij de marechaussee las hij in het Algemeen Politieblad dat er werd gezocht naar politiepersoneel in Nederlands-Indië. Kort daarop nam Kamphuis een drastisch besluit en diende in april 1928 op eigen verzoek zijn ontslag in als ‘marechaussee te paard’, en solliciteerde naar de functie van opziener bij de politie in Nederlands-Indië. Vervolgens deed hij de maand erop een toelatingsexamen met als gevolg dat hij werd aangenomen. Dat was best bijzonder vanwege de grote animo voor de dienst in de tropen. Op 25 vacatures kwamen namelijk circa 500 sollicitanten af.

De hoofdingang van de politieschool te Soekaboemi. Verwervingsnummer 002252

Eind mei voer de S.S. Tjerimai met de 25-jarige ongehuwde Kamphuis aan boord vanuit Rotterdam naar Tandjong Priok, de haven van Batavia en hoofdstad van Nederlands-Indië. Op de politieschool te Soekaboemi op West-Java genoot Arnold zijn opleiding en werd hij vervolgens op 8 juni 1928 benoemd tot adspirant politieopziener bij de Algemene politie. Na afronding van de opleiding werd zijn eerste standplaats Midden-Java. Als politieopziener werd hij in december 1931 overgeplaatst naar de residentie Benkoelen op Sumatra en kwam hij in juli 1932 weer bij de Algemene Politie op West-Java terecht. De rang van politieopziener kwam vanaf december 1932 te vervallen en veranderde in die van inspecteur van politie.

Een jaarklas adspirant politieopzieners met hun leraar Maleise taal voor een van de gebouwen van de politieschool te Soekaboemi. Verwervingsnummer 002252

Vanaf mei 1935 werd hij geplaatst bij het detachement veldpolitie te Fort de Kock, een oud VOC-fort, dat in de stad Boekittingi aan Sumatra’s Westkust was gelegen. Daar behaalde hij in 1938 zijn rijbewijs om een dienstmotorrijwiel te besturen.

Verklaring omtrent de bevoegdheid een motorrijwiel In Nederlands-Indië te besturen. Twee foto's waarop Kamphuis een motorrijwiel bestuurt. Verwervingsnummer: 002252

Tijdens zijn Indische politiecarrière is hij twee keer voor familiebezoek, voor ongeveer een jaar, met verlof naar Nederland vertrokken. Tijdens zijn verlof in Holland trouwde hij in 1930 met Wilhelmina Christina Peters. Uit dit huwelijk werden twee dochters, Elly (1932) en Edith (1937), geboren.

Na verschillende plaatsingen op Java en Sumatra kwam hij uiteindelijk kort voor de oorlog in Sawah Loento bij de Stadspolitie terecht dat aan de Westkust van Sumatra lag. Als hoogste politiebeambte, in de rang van inspecteur van politie 1e klasse, voerde hij het bevel over 1 mantri-politie, 4 posthuiscommandanten, 1 rechercheur en 34 politieagenten. Naast reguliere politietaken vervulde Kamphuis en zijn collega’s ook brandweerdiensten.

Een wuivende Kamphuis voor een van de gebouwen van de politieschool te Soekaboemi. Verwervingsnummer: 002252

Over Arnold’s oorlogsperiode en internering was aanvankelijk maar weinig bekend, echter een briefje, met in potlood een opsomming van interneringskampen met bijbehorende data, geeft inzicht waar hij en zijn gezin de oorlog hadden doorgebracht.

Kamphuis en zijn gezin werden in verschillende burgerkampen op West-Sumatra geïnterneerd. Vrouwen en jonge kinderen gescheiden van de mannen in aparte interneringskampen. Op West-Sumatra begon de internering van Europeanen al begin april 1942, terwijl de gevangenneming van burgers op Java veel langzamer verliep. Het gezin verhuisde van december 1942 tot december 1943 meerdere keren binnen Padang van kamp. Eind 1943 werden de gevangenen van Padang naar Bangkinang verhuisd dichtbij Pakan Baroe. De bevrijding volgde uiteindelijk in 1945 te Padang. Als gevolg van de jarenlange gevangenschap werd Kamphuis in 1947 afgekeurd en pensioneerde hij op 44 jarige leeftijd. Het gezin repatrieerde eind januari 1946 naar Holland.

Het velletje papier waarop Kamphuis de namen van de Japanse interneringskampen met data heeft opgeschreven. Verwervingsnummer: 002252

Eenmaal weer in Nederland werkte Kamphuis nog 12 jaar als deurwaarder in Enschede waarna hij daarna nog een korte tijd als conciërge bij Philips heeft gewerkt.